Media zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. We gaan de deur niet uit zonder smartphone. Jonge kinderen zien in de ouderwetse Fisher Price telefoon geen telefoon meer, maar geef ze een rechthoekig houten blok en ze gebruiken het als smartphone. Kinderen van twee jaar weten heel goed hoe ze een tablet moeten ontgrendelen om bij hun favoriete app te komen… Toch wordt mediaopvoeding nog niet als vast onderdeel van de opvoeding beschouwd.

Ieder kind is anders, en zal daarom ook anders reageren op media-inhoud en een andere soort begeleiding nodig hebben. Het is daarom goed om open te zijn over media en er met je kind over te praten.

Bij alle kanten van opvoeding zijn er verschillen tussen opvoeders; zo ook bij mediaopvoeding. Het is voor zowel ouders als professionele opvoeders goed om te weten wat je persoonlijke waarden zijn als het gaat om mediaopvoeding. Welke regels vind jij belangrijk en waarom? Hoe breng je dit over naar je kind, en wat voor effect heeft het op je kind? Door je hiervan bewust te worden, draag je jouw normen en waarden over aan je kind en bereid je hem of haar voor op wanneer je er als opvoeder niet altijd meer bij kunt zijn.

Vormen van begeleiding in mediaopvoeding

Vaak zijn opvoeders zich niet bewust van hun mediaopvoeding. Onbewust breng je je kind desondanks een heleboel bij: hoe je als opvoeder media gebruikt, maar ook wat je ervan vindt, hoe je dit overbrengt op je kind en welke beslissingen je neemt, zijn allemaal van invloed op kinderen. Denk aan hoeveel tijd je zelf aan je smartphone besteed, maar ook wanneer je dit bewust wel of niet doet (bijvoorbeeld niet tijdens het eten), of het al dan niet kopen van een spelcomputer. Dit zijn signalen voor kinderen over hoe er met media om wordt gegaan.

In de mediaopvoeding worden vier soorten begeleiding onderscheiden. Deze zijn natuurlijk niet zwart-wit, maar geven wel inzicht op wat voor manier je mediagebruik kunt begeleiden.

• Restrictieve begeleiding

Je kunt ervoor kiezen om duidelijke grenzen te stellen als het aankomt op het gebruik van media. Hierbij kun je denken aan bepaalde tv-programma’s die je kind niet mag kijken of afspraken over hoe lang, wanneer en waar (bijvoorbeeld geen telefoons in bed) je kind iets mag.

• Actieve begeleiding

Hierbij stuur je als opvoeder je kind door het geven van informatie. Je gaat het gesprek aan en vertelt bijvoorbeeld waarom je een game goed of slecht vindt. Dit kan dus zowel in positieve als negatieve zin zijn. Als het kind er oud genoeg voor is, kan er ook discussie ontstaan over bepaalde media.

• Gezamenlijke mediabeleving

Samen met je kind de media gebruiken: films kijken, games spelen. Hier is er kans voor het delen van emoties met je kind.

• Zicht houden

Kinderen vrij laten op bijvoorbeeld de computer, maar wel op afstand weten wat het kind doet door in de buurt te blijven als er media wordt gebruikt.

Kinderen en media

De invloed van media zoals internet is groter dan ooit, en dus kunnen we wat betreft mediaopvoeding geen voorbeeld nemen aan de generatie voor ons. Als opvoeder zul je daarom zelf je weg moeten vinden hierin. Experts op het gebied van mediaopvoeding zeggen dat het beter is de invloed van media te erkennen dan het te negeren. Bij KinderRijk geloven we dat media een onderdeel zijn van de maatschappij en dat deze waarschijnlijk een steeds grotere rol gaan spelen in de wereld. Daarom vinden we het belangrijk kinderen hierop voor te bereiden. Bekwaamheid in snel en doelgericht kunnen communiceren, ICT en kritisch kijken naar media-inhoud, ook wel ‘21st century skills’ genoemd, krijgen bij ons daarom voldoende aandacht. Ook als opvoeder heb je de kans en verantwoordelijkheid om ze daarin te begeleiden.

Handige sites over kinderen en media

Wil je meer weten over mediaopvoeding? Op onderstaande sites vind je allerlei informatie en veel praktische tips:

www.mediaopvoeding.nl – tips per leeftijdscategorie en algemene informatie
www.bereslim.nl – digitale prentenboeken en spellen voor peuters en kleuters
www.nji.nl/mediaopvoeding – informatie van het Nederlands Jeugdinstituut
www.bureaujeugdenmedia.nl  – organiseren ouderavonden, advisering en blogs over kinderen en media
www.mediawijzer.net – nieuws, tips en weetjes
www.mediasmarties.nl – recensies over nieuwe kindermedia
www.vpngids.nl/veilig-internet/kind-en-jeugd/ – tips voor veilig internetgebruik door kinderen

Miriam Hänschen
Pedagogisch medewerker