Als klein meisje vond ik niks heerlijker dan een pak verse viltstiften en een stapel wit papier. Het was een overzichtelijke wereld, met lachende zonnetjes in de hoek van het vel, meisjes die goed te onderscheiden waren van de jongetjes door hun driehoekige jurkjes en huisjes waarvan de schoorsteen altijd rookte. Ondertussen werd ik door de volwassenen om mij heen overladen met complimenten over mijn tekenkunsten en creativiteit. Tijdens gesprekken met pedagogisch medewerkers merkte ik al snel dat niet iedereen dat zo heeft ervaren. Een heleboel mensen roepen paniekerig “Ik ben helemaal niet creatief!’’ als het onderwerp ter sprake komt. Voor mij is dit altijd een perfect bruggetje om in gesprek te gaan over de vraag wat creativiteit nu eigenlijk precies is.
Experimenteren met materiaal
Wat mij betreft heeft creativiteit weinig te maken met goed kunnen tekenen of het verzinnen van originele knutselwerkjes met eierdozen en schapenwol. Ik droom van een wereld waarin kinderen (eventueel onder begeleiding van een volwassene) mogen experimenteren met allerlei soorten materiaal. Niet alleen verf, papier en lijm, maar juist ook linzen, schroefjes, takken, linten, ontbijtkoek, aluminiumfolie en afplaktape. Je hoeft dan eigenlijk niet eens veel meer te doen. De fantasie van de kinderen gaat stromen en ze gaan aan de slag met allerlei combinaties. Ik heb ooit ademloos zitten kijken hoe een jongetje van drie bijna vijfenveertig minuten bezig is geweest met een doodgewone perforator. Heel voorzichtig knipte hij gaatjes in een vel papier en keek dan aan de onderkant door het plastic hoesje naar het de papieren cirkeltjes. Ook de gaatjes, sommigen netjes naast elkaar, sommigen over elkaar heen, werden zorgvuldig onderzocht. Vervolgens maakte hij de perforator open en legde hij alles netjes in een lange rij. Daarna gingen alle snippertjes een voor een in een boterhamzakje en trots mee naar huis.
Perforator
Voor mij draait het daar om als het gaat om de ontwikkeling van creativiteit. Dit jongetje heeft zelf ontdekt hoe een perforator werkt, gevoeld hoeveel druk nodig is om een gaatje te knippen en ervaren dat je hem dan beter op tafel kunt zetten als je driejarige handen hebt. Allerlei woorden passeerden de revue: cirkeltje, rondje, duwen, drukken, knippen, dekseltje, randje en het super mysterieuze woord perforator. Om nog maar te zwijgen over zijn creatie: tientallen witte rondjes en wassende en afnemende maantjes. Wat kun je daar veel mee doen! Het dwarrelt als sneeuw, je kunt ze op tafel leggen als een lang lint en je kunt ze proberen op te stapelen, ook al is dat wel enorm moeilijk.
Als je die ogen toch even een dagje zou kunnen lenen om naar de wereld te kijken. Dan zou je je hand eens lekker helemaal in die zak rijst steken en voelen hoe lekker koel dat is. En in de bosjes bij de bushalte vond je ineens allemaal kleine kabouter-soepkommetjes die gewoon uit de boom waren gevallen. Of je voelde weer de mogelijkheden van een stuk bubbeltjesplastic. Laten we er voor zorgen dat kinderen die manier van kijken naar de wereld niet te snel kwijt raken. Want er is nog zo veel te ontdekken, leren en creëren.
Jacqueline Kock
Opleidingsadviseur KinderRijk
Op dinsdag 11 februari 2020 organiseren we de gratis interactieve workshop KinderRijk Late Night: Prikkel de creativiteit. Deze avond gaat over wat creativiteit nu precies is en hoe je dit kunt stimuleren bij je kind. Voor meer info en om je aan te melden, klik je hier: KinderRijk Late Night: Prikkel de creativiteit!